Terapia poznawczo-behawioralna zaburzeń seksualnych nie trwa długo, zwykle od ok. 3 do 25 spotkań z terapeutą. Spotkania mogą mieć charakter indywidualny lub odbywać się w formie terapii par. Jeśli niezależnie od przyczyny zaburzeń Pacjent jest odporny na leczenie, psychoterapia pozwala przewartościować jego życie. To, czym terapia poznawczo-behawioralna wyróżnia się na tle pozostałych form pomocy psychologicznej, to wspomniane już wyżej zorientowanie na cel. Podczas gdy szereg „konkurencyjnych” technik skupia się na tworzeniu intymnej relacji na linii pacjent – psychoterapeuta, CBT opiera się na edukacji. xPJr0k. „Najlepsze lata w Twoim życiu to te, w których decydujesz, że Twoje problemy są Twoje własne. Nie obwiniasz za nie swojej matki, ekologów czy prezydenta. Odkrywasz, że to Ty kontrolujesz swoje życie.” Albert Ellis, jeden z twórców terapii poznawczo-behawioralnej w powyższym stwierdzeniu przedstawił cel terapeutycznych działań- przejęcie kontroli nad swoim życiem, nad swoim problemem, świadome kierowanie swoimi działaniami. W terapii poznawczo-behawioralnej dąży się do zmniejszenia natężenia objawów, zapobiegania nawrotom, uelastycznienia myślenia w kierunku bardziej racjonalnym, a wkonsekwencji zmiany zachowania na bardziej przystosowawcze i przejęcie kontroli w radzeniu sobie z problemami. Jak to działa? U podstaw terapii poznawczo-behawioralnej leży przekonanie, że zaburzone zachowanie jest utrwalonym nawykiem silnie związanym z reakcją fizjologiczną organizmu, z określonym sposobem myślenia i odczuwania (J. Wolpe). A skoro tak, w terapii odwraca się niejako ten mechanizm. Poprzez zmianę sposobu myślenia i zachowania, dąży się do zmiany odczuwanych emocji i reakcji fizjologicznych organizmu. Wykorzystując mechanizmy warunkowania, wywołuje się pożądane reakcje i zachowania, a potem je wzmacnia i podtrzymuje. Mówiąc krótko: naucz się inaczej patrzeć na problem, inaczej odczuwać i myśleć o tym, co cię ta sprawdza się zwłaszcza w leczeniu depresji, zaburzeń lękowych, zaburzeń zachowania i emocji, snu, zaburzeń rozwojowych, zespołu stresu pourazowego, przewlekłego bólu, zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych, zaburzeń odżywiania, terapii poznawczo-behawioralnej dobrze czują się osoby, które lubią wiedzieć i rozumieć co się dzieje w trakcie terapii. Jak wygląda terapia poznawczo-behawioralna? Praca w terapii poznawczo-behawioralnej jest ściśle ukierunkowana na cel wspólnie ustalony na pierwszych sesjach. Dużą jej część zajmuje także psychoedukacja, uświadamianie pacjenta- to normalne, że pacjent dostaje lub wykonuje notatki w trakcie terapia krótkoterminowa- trwa zazwyczaj od kilku do kilkunastu sesji. W terapii poznawczo- behawioralnej zwraca się uwagę na wpływ myślenia na odczuwane emocje, a w konsekwencji na podejmowane zachowania. Wykorzystuje się dokładnie zbadane i opisane w naukowych opracowaniach mechanizmy modelowania i uczenia się. W trakcie terapii rozpisujemy i analizujemy: A – co sprawiło, że uaktywnia się zniekształcone, nieracjonalne myślenie, B – jakie myśli automatyczne, przekonania pojawiają się wtedy w głowie, C – jakie emocje i zachowania się wtedy uaktywniają. Bardzo ważne jest, by pacjent odkrył zniekształcenia, które nim kierują oraz zastąpił je racjonalnymi, produktywnymi myślami. W trakcie pracy aktywne są obie strony. W terapii dzieci znacznie częściej wykorzystuje się metody behawioralne oparte na zmianie zachowania, a w mniejszym stopniu na sposobie myślenia. Wykorzystując mechanizmy warunkowania, zmieniamy nawyki, które dziecko utrwaliło. Jaka jest skuteczność terapii? Terapia CBT to jedna z najlepiej zbadanych terapii pod względem skuteczności. W wielu opracowaniach badań klinicznych, potwierdzono jej skuteczność ( Butler, Champman, Eyan i Beck (2006) za.: (2008)Psychoterapia poznawczo-behawioralna, Warszawa, s. 216.) Warte podkreślenia jest także to, że sam pacjent, świadomy celu, do którego dąży w terapii, zauważa postępy i zmiany w sposobie myślenia, zmiany w nastroju i zachowaniu. Na wstępie terapii opracowuje się plan, którego wykonanie można zweryfikować pod koniec pracy. autor artykułu: psycholog Katarzyna Zawadzka Zapraszamy również do zapoznania się z innymi artykułami na temat psychoterapii: Jak wybrać dobrego psychoterapeutę? Psychiatra, psychoterapeuta i psycholog – czym się różnią? Psychoterapia psychodynamiczna – na czym polega? Co to jest psychoterapia? 19 lipca 2018 Spis treści1 Na czym polega terapia poznawczo-behawioralna?2 Psychoterapia poznawcza ma swoje uzasadnienie w leczeniu zaburzeń z kręgu Psychoterapia poznawczo-behawioralna zaburzeń odżywiania4 Psychoterapia poznawczo-behawioralna ADHD5 Psychoterapia poznawczo-behawioralna zaburzeń lękowych Centrum Medyczne oferuje psychoterapię poznawczo-behawioralną dla osób: Cierpiących z powodu problemów psychologicznych i zaburzeń psychicznych Doświadczających problemów małżeńskich i w relacjach partnerskich, Które chcą wzmocnić zdrowie psychiczne, uaktywnić zasoby odpornościowe, poprawić relacje interpersonalne. Są w trakcie podejmowania ważnych życiowych decyzji i nowych wyzwań np. zawodowych. Psychoterapia Poznawczo-Behawioralna ma statut dominującego paradygmatu w odniesieniu do rozumienia patogenezy wielu zaburzeń, problemów psychologicznych i zasad psychologicznych interwencji pomocowych. Podejście poznawczo-behawioralne jest zgodne z obecnymi badaniami naukowymi dotyczącymi uwarunkowań psychopatologii, zakłada ich wspólne uwarunkowania biologiczne ( biologiczna predyspozycja do zachorowania), środowiskowe, osobowościowe i poznawcze. Metoda poznawczo-behawioralna jest formą psychoterapii kierowaną do nastolatków i psychoterapii poznawczo-behawioralnej, uznaje się za wyjątkowo dobrze udokumentowaną w badaniach naukowych i potwierdzoną empirycznie przez wyniki leczenia. Jest zalecaną terapią w odniesieniu do dużej depresji, zaburzeń depresyjno-lękowych, lęku uogólnionego, napadów paniki. Badania potwierdzają, że w leczeniu zaburzeń nastroju i lękowych efektywność terapii jest porównywalna ze skutecznością alternatywnego leczenia farmakologicznego. Jest szczególnie zalecaną metodą w przypadku braku skuteczności antydepresyjnego leczenia farmakologicznego. Niezwykle istotny jest wpływ terapii na podtrzymywanie okresów remisji i obniżanie ryzyka nawrotów epizodów choroby. Liczne badania wskazują na to, że terapia wywarła istotny i trwały wpływ na pacjentów z rozpoznaniem zaburzenia odżywiania. Na czym polega terapia poznawczo-behawioralna? Założenia terapii poznawczo-behawioralnej najlepiej obrazuje stwierdzenie „Niepokoją nas nie rzeczy, lecz nasze mniemania o rzeczach” ( Epiktet z Hierapolis). Podstawowym założeniem podejścia poznawczo-behawioralnego jest to, że zaburzenia psychiczne wynikają z nie adaptacyjnych schematów poznawczych(przekonań) i dysfunkcyjnych postaw. Na życie każdego człowieka wpływa wiele schematów poznawczych, dotyczą one przekonań o sobie, relacjach ja-inni, na temat świata i otaczającej rzeczywistości. Schematy poznawcze są nasycone emocjami, osadzone we wspomnieniach i doświadczeniach. Ich treść jest związana z kulturą, religią, wykształceniem, statusem społecznym, płcią, pełnionymi rolami społecznymi. Są one formułowane na różnych etapach życia, a najsilniej są utrzymywane te, które powstały wcześnie i na których ukształtowanie miały wpływ osoby bliskie i znaczące np. rodzice. Część przekonań utrzymuje się przez całe życie niemal w niezmienionej formie, są zbiorem zasad i podstawowym systemem wartości, część przekonań podlega modyfikacji w procesie dorastania, kształcenia, nabywania doświadczeń życiowych, jeszcze inne tracą ważność. Przekonania te przekładają się na zasady rządzące naszymi zrachowaniami, wybory, strategie życiowe np. nie należy ufać ludziom. Bywa, że u podłoża schematów poznawczych znajdują się zniekształcenia poznawcze – dysfunkcjonalne założenia dot. własnej osoby, innych ludzi i ujawniają się w postaci automatycznych myśli. Model poznawczy zakłada, że dysfunkcjonalne wzorce myślenia są powodem: przeżywania negatywnych emocji, irracjonalnych zachowań, oraz w efekcie generuje objawy różnych zaburzeń. W odniesieniu do różnych zaburzeń występują inne i specyficzne, dysfunkcjonalne schematy poznawcze. Zgodnie z paradygmatem poznawczo-behawioralnym na przykład depresyjny nastrój i zachowanie są skutkiem zniekształceń poznawczych, w których dominuje: negatywna interpretacja wszystkich wydarzeń, pacjenci nie lubią samych siebie i negatywnie oceniają przyszłość. Innymi słowy za zachorowanie na depresję są odpowiedzialne nieracjonalne, dysfunkcjonalne schematy poznawcze w postaci automatycznie pojawiających się myśli, które dotyczą oceny nas samych, interpretacji zdarzeń i otaczającej rzeczywistości. Przyczyną zniekształceń poznawczych mogą być np. traumatyczne doświadczenia w dzieciństwie, wysoki poziom negatywnych i krytycznych rodzicielskich ocen. W procesie terapeutycznym dochodzi do weryfikowania i korygowania dysfunkcjonalnych, negatywnych założeń na temat własnej osoby, otaczającego świata i przyszłości, które to są podłożem depresyjnych objawów, oraz do uzyskania wglądu w zależność pomiędzy negatywnymi myślami i negatywnymi uczuciami, a przeżywanymi objawami. Terapeuta poznawczo-behawioralny dąży w procesie terapeutycznym do zmiany: zidentyfikowanie irracjonalnych przekonań, schematów poznawczych, które są przyczyną objawów zaburzenia, oraz zastąpienie irracjonalnych przekonań – racjonalnymi. Psychoterapia poznawcza ma swoje uzasadnienie w leczeniu zaburzeń z kręgu schizofrenii. Model poznawczo-behawioralny zwraca uwagę na znaczenie wzmacniania funkcji poznawczych, umiejętności społecznych, pozwala modyfikować nadwrażliwość na stres, która prowokuje nawroty choroby. Ma to szczególne znaczenie, ponieważ cechą schizofrenii jest ryzyko obniżenia sprawności funkcji poznawczych, upośledzenie umiejętności społecznych i osobnicza „genetyczna’ nadwrażliwość na stres. Terapia wyposaża pacjenta z diagnozą schizofrenii w narzędzia, dzięki którym nie jest bezbronny wobec zachorowania, daje szanse na zachowanie dobrej, jakości życia pomimo zachorowania. Psychoterapia poznawczo-behawioralna zaburzeń odżywiania Model poznawczo-behawioralny jest skuteczny i niezmiernie popularny w leczeniu zaburzeń odżywiania, anoreksji i bulimii. Celem terapii jest modyfikacja dysfunkcjonalnych przekonań na temat jedzenia i swojego ciała. Model i proces terapii koncentruje się nie tyle na etiologii (ciągle nie jednoznacznej), ile na specyficznych czynnikach podtrzymujących zaburzenie, które zostały zidentyfikowane w teorii poznawczej. Psychoterapia poznawczo-behawioralna ADHD W leczeniu Zespołu Nadpobudliwości Psychoruchowej z Zaburzeniami Koncentracji Uwagi wykorzystywane są strategie i interwencje metody poznawczo-behawioralnej, zarówno wobec cierpiących dzieci i nastolatków, jak i ich rodziców ( redukcja stresu u rodziców poprzez trening rodzicielski). Treści poznawcze rodziców mogą utrudniać albo wspomóc interwencje terapeutyczne, z tego powodu terapeuta poznawczo-behawioralny pracuje również z rodzicami. Zaburzenie ADHD nie jest tylko domeną dzieci i nastolatków, jak się potocznie uważa, ale objawy ADHD dotykają również dorosłych, choć uznaje się, że z wiekiem ich nasilenie nieco maleje. Oferta terapii poznawczo-behawioralnej jest również pomocną metodą dla osób dorosłych. Psychoterapia poznawczo-behawioralna zaburzeń lękowych Psychoterapia poznawczo-behawioralna ma swoje uzasadnienie w zaburzeniach lęku uogólnionego, które cechuje nadmierne zamartwianie się, przeżywanie lęku, niepokoju, poczucie stałego zmęczenia, problemy z koncentracją, napięcie mięśniowe, kłopoty ze snem. Zgodnie z modelem objawy lęku uogólnionego, powstają na skutek błędów w przetwarzaniu poznawczym, polegającym na interpretowaniu i ocenianiu swoich doświadczeń w wypaczony, całkowicie arbitralny i skrajnie spersonalizowany sposób. Celem psychoterapii jest skorygowanie tych błędów, negatywnych przekonań. Efektem jest przekształcenie sztywnych i stereotypowych, nie przystosowawczych sposobów myślenia w bardziej adekwatne, elastyczne i realistyczne. Zaburzenia lęku uogólnionego, choć mogą wyglądać, jako łagodne zaburzenie, to jednak badania wskazują, że przewlekłość schorzenia, oraz współwystępowanie innych np. fobii społecznej, zaburzeń osobowości jest obciążająca dla pacjenta i wpływa znacząco na obniżenie jakości życia. Stosowanymi technikami jest również relaksacja, ćwiczenia desentyzacji. Zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne jest uznawane za jedno z podstawowych zaburzeń lękowych, które cechuje się uporczywymi, natrętnie powracającymi myślami, obrazami impulsami nawet, jeśli jesteśmy świadomi ich irracjonalności i bezzasadności. Kompulsje, to z kolei stereotypowe i powtarzalne zachowania, od których jest się trudno powstrzymać. W przypadku zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych, terapia poznawczo-behawioralna i technika ekspozycji z powstrzymywaniem reakcji pozwalająca na leczenie tych zaburzeń, zawdzięcza swój sukces żmudnymi i wybitnym badaniom klinicznym. Wiele projektów badawczych badających skuteczność tej metody wykazuje istotną i trwałą redukcję objawów obsesyjnych i kompulsyjnych. Terapia poznawczo-behawioralna jest efektywną metodą leczenia w zaburzeniach afektywnych dwubiegunowych, fobii społecznych,zaburzeniach stresu pourazowego, uzależnieniach. Ulotka została stworzona na bazie materiałów psychoedukacyjnych opracowanych przez Polskie Towarzystwo Terapii Poznawczej i Behawioralnej. Stanowi źródło podstawowych informacji dla pacjenta oraz osób zainteresowanych tym podejściem w psychoterapii. przeznaczona jest dla osób poszukujących informacji na temat terapii poznawczo-behawioralnej (ang. CBT – Cognitive Behaviour Therapy). JAK DZIAŁA TERAPIA CBT?: Po rozłożeniu problemów na mniejsze składniki łatwiej jest je zrozumieć a w konsekwencji rozwiązać! Aby to osiągnąć najpierw analizujemy sytuację później myśli, uczucia, zachowania i reakcje fizjologiczne Każdy z tych elementów ma na siebie wpływ. Nasze uczucia i działania wynikają z tego jak interpretujemy sytuację, w której się znajdujemy. Polega na rozmowie na temat: • tego, jak postrzegamy samych siebie, świat i innych • w jaki sposób nasze zachowanie wpływa na nasze myśli i uczucia Terapia poznawczo- behawioralna składa się z kilku elementów: diagnoza, rozpoznanie problemów i potrzeb pacjenta stworzenie planu terapii opartego na teoriach badawczych, modelach poznawczych zaburzeń, psychoedukacja- najważniejsze, żeby pacjent wiedział jak najwięcej o swoim problemie Sesje terapeutyczne mogą się odbywać indywidualnie lub w grupach. TERAPIA INDYWIDUALNA: • Od kilku do kilkunastu sesji, odbywających się w sposób określony w konkretnych protokołach np. raz na tydzień, raz na dwa tygodnie • Początkowe sesje dają terapeucie możliwość poznania trudności pacjenta, postawienia diagnozy i zaproponowania planu pracy. Służą one również zweryfikowaniu, czy tego rodzaju terapia jest właściwa dla danego pacjenta, a pacjentowi okazję przekonania się, czy odpowiada mu ta metoda leczenia. • Terapeuta zadaje pytania dotyczące przeszłości i historii pacjenta. Mimo iż terapia CBT koncentruje się na ‘tu i teraz’, czasem trzeba cofnąć się do przeszłości, aby zrozumieć jej wpływ na chwilę obecną. • Pacjent decyduje, na czym chce się skoncentrować na każdym etapie terapii. • Na początku każdego spotkania pacjent i terapeuta omawiają samopoczucie i nastrój pacjenta, czas między sesjami, ćwiczenia między sesjami i ustalają temat sesji • Podczas sesji, terapeuta pomaga rozłożyć problem na czynniki składowe. W tym celu może on zasugerować ćwiczenia praktyczne np. prowadzenie dziennika zapisu Negatywnych Automatycznych Myśli, co pozwala ujawnić specyficzne schematy myślowe i uczuciowe, odczucia fizyczne i działania. Na tej podstawie pacjent analizuje z terapeutą myśli, uczucia i swoje działania, aby: zbadać ich przydatność i funkcjonalność zrozumieć ich wpływ na siebie wzajemnie, oraz na pacjenta. Kolejny etap terapii to zrozumienie, jak zmienić niepożądane myśli i działania. Co istotne tempo i zakres terapii zależą od pacjenta – terapeuta nie narzuca żadnych działań, na które pacjent nie jest chętny czy gotowy. Jak każde nowe umiejętności- te nabyte podczas terapii również można rozwijać. Dzięki temu zmniejsza się możliwość nawrotu problemów i związanych z nimi objawów. Istotne by pacjent po zakończonej terapii wiedział jakie umiejętności pomogły mu poprawić swoje funkcjonowanie. Dlatego też tak ważne są techniki psychoedukacyjne wykorzystywane w pracy z pacjentem. Related Posts